日本語能力試験（にほんごのうりょくしけん) hay tên trong tiếng Anh là Japanese Language Proficiency Test (JLPT) như vậy JLPT chính là tên gọi chung của kỳ thi năng lực tiếng Nhật và chứng chỉ trình độ tiếng Nhật. JLPT được tổ chức bởi Japan Foundation (国際交流基金 – こくさいこうりゅうききん), một tổ chức thuộc Bộ Ngoại Giao Nhật Bản. Hiện tại JLPT được tổ chức hàng năm tại 65 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Chứng chỉ này được đánh giá là một chứng chỉ đáng tin cậy của việc đánh giá và xác định trình độ thông thạo tiếng Nhật của những người không phải là người Nhật. Lúc đầu, có khoảng 7.000 thí sinh trên toàn thế giới, và tới năm 2011 đã có tới 610.000 thí sinh trên toàn thế giới tham gia kỳ thi năng lực này.
Mọi người không có ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng Nhật đều có thể tham gia JLPT. Không hề có sự phân biệt tuổi tác, giới tính. Hiện nay có 2 kỳ thi JLPT trong một năm, vào chủ nhật đầu tiên của tháng 7, và chủ nhật đầu tiên của tháng 12. Việt Nam là một trong số những nước tổ chức cả 2 kỳ thi này (nhiều nơi chỉ tổ chức 1 trong 2). Việt Nam cũng là một trong số những nước có số lượng người dự thi JLPT là lớn nhất hiện nay, chỉ sau Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan.
Cho đến năm 2010, JLPT bao gồm 4 cấp độ, là 1kyuu (一級) 2kyuu(二級) 3kyuu(三級) và 4kyuu(四級), tương đương với các trình độ Thượng Cấp, Trên Trung Cấp, Dưới Trung Cấp và Sơ Cấp (???). Hiện nay JLPT gồm 5 cấp độ khác nhau, là N1, N2, N3, N4, và N5. (Chữ N ở đây được nói là tượng trưng cho chữ Nihongo và New), trong đó kỳ thi N3 là mới được thêm vào, trình độ nằm giữa 2Kyuu và 3Kyuu cũ.
Ở Hà Nội, các kỳ thi được tổ chức ở Đại học Hà Nội và Đại học Ngoại ngữ – Đại học Quốc gia Hà Nội (tùy từng kỳ thi và cấp độ mà địa điểm khác nhau). Việc đăng ký thường bắt đầu trước thời điểm diễn ra khoảng 3 tháng, kết quả có sau khi kỳ thi kết thúc khoảng 2 tháng.
Nội dung thi
| N5 | Có thể hiểu tiếng Nhật căn bản ở mức độ nào đó | |
| ĐỌC | *Có thể đọc hiểu cụm từ, câu, đoạn văn viết bằng chữ hiragana, katakana, hán tự cơ bản thường dùng trong cuộc sống hàng ngày | |
| NGHE | *Có thể nghe được thông tin cần thiết trong hội thoại ngắn, nói chậm trong các tình huống hay gặp hàng ngày như lớp học, cuộc sống xung quanh. | |
| N4 | Có thể hiểu tiếng Nhật căn bản | |
| ĐỌC | *Có thể hiểu các đoạn văn thường dùng trong cuộc sống hàng ngày với vốn từ vựng và kanji cơ bản. | |
| NGHE | *Có thể hiểu nội dung trong hội thoại trong tình huống hàng ngày nếu được nghe chậm. | |
| N3 | Có thể hiểu ở mức độ nhất định tiếng Nhật dùng trong các tình huống hàng ngày | |
| ĐỌC | *Có thể đọc văn chương với nội dung cụ thể về các vấn đề hàng ngày.*Có thể nắm bắt một cách khái quảt các thông tin từ tiêu đề báo chí
*Có thể hiểu được các bài văn chương hơi khó trong các tình huống hàng ngày nhưng được diễn đạt theo cách dễ hiểu hơn, nắm được ý chính của bài viết. |
|
| NGHE | *Có thể hiểu nội dung cụ thể của câu chuyện cũng như mối quan hệ giữa các nhân vật trong hội thoại về các chủ đề hàng ngày. | |
| N2 | Hiểu tiếng Nhật trong các tình huống hàng ngày, thêm vào đó có thể hiểu tiếng Nhật trong các tình huống đa dạng. | |
| ĐỌC | *Có thể đọc đoạn văn có chủ đề rõ ràng, hiểu nội dung các bài báo, tạp chí, bài viết giải nghĩa các khái niệm, bình luận đơn giản…về các chủ đề đa dạng.*Có thể đọc các bài viết về các chủ đề chung, hiểu được diễn biến câu chuyện và hàm ý diễn đạt. | |
| NGHE | *Có thể nghe hiểu các tình huống thường ngày và các bài nói tự nhiên trong các tình huống đa dạng như hội thoại, tin tức, diễn biến câu chuyện, nội dung và quan hệ giữa các nhân vật, nắm được các ý chính. | |
| N1 | Có thể hiểu tiếng Nhật trong các tình huống đa dạng | |
| ĐỌC | *Có thể đọc các bài xã luận trên báo chí về các chủ đề đa dạng, đọc các bài văn phức tạp, mang tính lý luận, các bài viết có tính trừu tượng cao, hàm ý sâu sắc và năm được cấu trúc cũng như văn phong của tác giả.*Có thể đọc hiểu được các bài viết có nội dung về nhiều chủ đề, nắm được diễn biến câu chuyện, và hàm ý diễn đạt. | |
| NGHE | *Có thể hiểu chi tiết diễn biến câu chuyện, nội dung câu chuyện và mối quan hệ giữa các nhân vật và cấu trúc lý luận khi nghe các bài nói như hội thoại, tin tức, bài giảng ở các tình huống đa dạng. | |